امنیت فضای مجازی
گارگین فتائی
.
از ابتدای روی کارآمدن دولت اقای روحانی که به دولت تدبیر و امید هم معروف است وعده ایجاد یک محیط ارام و امن و آزاد برای فعالیت های وب ها در دنیای مجازی داده شد.
البته این امر یک مساله زمان بر هست اما نکاتی به نظرم رسید که رفع مشکلات و یافتن راه حلهای لازم برای آنها در راستای همین هدف می باشد
1: مساله فیلتر شکنها
امروزه کمتر کاربر ایرانی را می توانید بیابید که در کامپیوتر خود یک یا چند فیلترشکن نصب نکرده باشد.
این فیلتر شکن ها یا به صورت نسبتاً آسان از طریق اشخاص مختلف ویا فروشنده های لوازم رایانه ای یا تعمیرکاران یا ارائه دهندگان خدمات کامپیوتری قابل خریداری است و یا برای نصب آنها سایت های مختلفی معرفی می شوند.
البته قدرت همه آنها به یک اندازه نیست و دارای شدت و ضعف است اما روز به روز بر قدرت انها افزوده می شود.
مساله فیلتر شکنها را نمی توان انکار کرد و کسانی که خودشان از مسئولین امر هستند نیز به این امر واقفند.
از طرف دیگر آیا این فکر عاقلانه است که بگویم تمام افرادی که از فیلتر شکن استفاده می کنند به دنبال سایت های مبتذل هستند؟
مساله این است که هر فردی که کامپیوتری می خرد می داند که به هر حال در موقع وب گردی برای یافتن پاسخ یک سوال و یا تحقیق در مورد امری و یا حتی تحقیق در مورد پایان نامه دانشگاهی خود به مطلبی بر خواهد خورد که سایت مربوط به آن فیلتر شده است .
از طرف دیگر این را نیز نمی توان انکار کرد که بسیاری از کاربران ایرانی در حال حاضر از اعضاء فعال فیس بوک هستند و در آن دارای یک یا چندین پیج می باشند و یک کاربر ایرانی برای فیس بوک هم که شده اقدام به خرید و نصب فیلتر شکن در رایانه خود می کند.
البته نصب فیلترشکن باعث کند شدن سرعت اینترنت و مشکل شدن دانلود هم می شود اما نکته اینجاست که در دنیایی که در آن همه نظامهای حقوقی جهان و از جمله ایران اصل برائت را پذیرفته اند یعنی اصل بر بی گناهی است مگر اینکه خلافش ثابت شود و این اصل را در قانون اساسی خود ذکر نموده اند پس چرا کاربران ایرانی این گونه نمی اندیشند ؟ زیرا اگر آنها اعتقادی به اصل برائت می داشتند تبعاً نیازی به نصب فیلترشکن در کامپیوتر خود نمی دیدند
در اصل فضای مجازی در حال حاضر طوری است که اصل را بر گناه کاری دانسته مگر اینکه خلافش ثابت شود.
کسانی که دارای وب هستند معمولاً این تجربه دردناک را داشته اند که هر از چند گاهی وب یا وبهایی را که لینک کرده اند فیلتر یا مسدود شده اند و همین امر برای خود آنها هم ایجاد ناامنی می کند زیرا آنها برای اینکه دچار همین مساله نشوند اقدام به خودسانسوری کرده و مدام احتیاط خود را در نگارش مطلب افزایش می دهند که همین امر به منظور اصلی و هدف یک وب نویس خلل ایجاد کرده و انگیزه وی را ار ادامه فعالیت باز می دارد .
شما کافی است به حجم عظیم تعداد وبلاگ ها و سایتهای فیلتر و مسدود شده نظری بیافکنید تا آشکار شود که در این زمینه نه بر اساس اصل برائت بلکه خلاف اصل برائت عمل شده است .
2: مساله توهین به مقدسات
در « فهرست مصادیق محتوای مجرمانه موضوع ماده 21 قانون جرایم رایانه ای»
در بند « ب» آن که در مورد محتوا علیه مقدسات اسلامی است چنین آمده است
ب ) محتوا علیه مقدسات اسلامی
1. محتوای الحادی و مخالف موازین اسلامی ( بند1ماده6 قانون مطبوعات )
2. اهانت به دین مبین اسلام و مقدسات آن ( بند 7 ماده 6 قانون مطبوعات و ماده 513 قانون مجازات اسلامی )
3. اهانت به هر یک از انبیاء عظام یا ائمه طاهرین ( ع ) یا حضرت صدیقه طاهره ( س ) ( ماده 513 قانون مجازات اسلامی )
4. تبلیغ به نفع حزب گروه یا فرقه منحرف و مخالف اسلام ( بند 9 ماده 6 قانون مطبوعات )
5. نقل مطالب از نشریات و رسانه ها و احزاب و گروه های داخلی و خارجی منحرف و مخالف اسلام به نحوی که تبلیغ از آنها باشد. ( بند 9 ماده 6 قانون مطبوعات )
6. اهانت به امام خمینی ( ره ) و تحریف آثار ایشان ( ماده 514 قانون مجازات اسلامی )
7. اهانت به مقام معظم رهبری ( امام خامنه ای ) و سایر مراجع مسلم تقلید ( بند 7 ماده 6 قانون
در بخش دوم این بند ، اهانت به دین اسلام و مقدسان آن در فضای مجازی جرم محسوب می شود .
دین اسلام دین حاکم و غالب در کشور است و این بند هم برای تضمین احترام به مبانی آن وضع شده اما مساله این است که بهتر می بود این بخش این گونه تکمیل میشد
محتوا علیه مقدسات اسلامی و یا یکی از ادیان شناخته شده در قانون اساسی
در حال حاضر بر طبق اصل دوازدهم و سیزدهم قانون اساسی دین رسمی دین اسلام و مذهب رسمی شیعه اثنی عشری است و سه دین یهود و مسیح و زرتشت از ادیان غیر اسلامی هم در زمره ادیان شناخته شده کشور هستند.
اصل ۱۲قانون اساسی
دین رسمی ایران، اسلام و مذهب جعفری اثنیعشری است و این اصل الیالابد غیر قابل تغییر است و مذاهب دیگر اسلامی اعم از حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی و زیدی دارای احترام کامل هستند و پیروان این مذاهب در انجام مراسم مذهبی، طبق فقه خودشان آزادند و در تعلیم و تربیت دینی و احوال شخصیه (ازدواج، طلاق، ارث و وصیت) و دعاوی مربوط به آن در دادگاهها رسمیت دارند و در هر منطقهای که پیروان هر یک از این مذاهب اکثریت داشته باشند، مقررات محلی در حدود اختیارات شوراها بر طبق آن مذهب خواهد بود، با حفظ حقوق پیروان سایر مذاهب.
اصل ۱۳ –قانون اساسی - رسمیت اقلیتها
ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی تنها اقلیتهای دینی شناخته میشوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آیین خود عمل میکنند.
در مورد همین مساله نکاتی قابل ذکر است
الف: وقتی قانون گزار می گوید مقدسات اسلامی ، بر طبق محدوده ای که خود قانون ایجاد کرده منظورش مبانی شیعه دوازده امامی است یعنی خود محتوای اسلامی هم باید در آن محدوده باشد بنابراین توهین به مقدسات اسلامی تنها شامل اشتراکات با سایر فرق اسلامی می شود نه فراتر از آن و یا وجوه افتراق آنها
ب: شما کافی است سری به همین بلاگفا در قسمت فهرست وبلاگها و بخش اندیشه و مذهب بزنید و به قسمتهای یهود و مسیحیت و زرتشت بروید .
به راحتی خواهید دید که وبلاگهایی هستند که کارشان مدام کوبیدن اصلی ترین اصول اعتقادی این ادیان است و این در حالی است که این ادیان هر سه از ادیان مورد شناسایی قانون اساسی هستند .
این وضعیت در بخش مسیحیت از همه بیشتر محسوس است در این بخش اکثر وبلاگهایی که به تبیین اصول و مبانی مسیحیت می پرداختند مدتهاست که مسدود شده اند اما وبلاگهای که تحت عناوین مختلف مدام بر اساسی ترین اصول اعتقادی مسیحیت حمله می کنند به راحتی فعالیت کرده و مدتهاست دارند به فعالیت خود ادامه می دهند
همین امر باعث شده که فردی که تصمیم دارد یک وبلاگ مسیحی بزند دچار تردید و سردرگمی شود زیرا می ترسد که همانند نود درصد وبلاگهای هم نوع خود مسدود شود و البته مسدود شدن به این معنی است که حتی با فیلترشکن هم نمی توان آنها را باز کرد .
این در حالی است که بنا بر گفته خود اسلام و قرآن نزدیک ترین دین به اسلام ، مسیحیت است .
این چیزی جز تبعیض نیست و علت آن هم نقص خود قانون است که باید آن عبارتی که ذکر شد بعد از عبارت « مقدسات اسلامی » اضافه شود.
البته وضعیت در مورد ادیان غیر رسمی ممکن است از این هم بدتر شود نظیر بودا یا هندوئیسم البته منظورم ادیان پیش از اسلام است نه بعد از اسلام که چون اینها هم دارای طرفداران فراوان هستند و حرفهای خوبی برای گفتن دارند نباید خلاء قانونی امکان سوء استفاده و حمله و توهین به مقدسات آنها از طرف افراط گراها را فراهم اورد.
اصل ۱۴قانون اساسی
به حکم آیه شریفه «لا ینهاکم الله عن الدین لم یقاتلوکم فی الدین و لم یخرجوکم من دیارکم ان تبروهم و تقسطوا الیهم ان الله یحب المقسطین» دولت جمهوری اسلامی ایران و مسلمانان موظفند نسبت به افراد غیر مسلمان با اخلاق حسنه و قسط و عدل اسلامی عمل نمایند و حقوق انسانی آنان را رعایت کنند. این اصل در حق کسانی اعتبار دارد که بر ضد اسلام و جمهوری اسلامی ایران توطیه و اقدام نکنند.
ج: چنانکه مشاهده می نمائید تمام این بندها به طور کلی ذکر شده و همین امر احتمال اعمال سلیقه های مختلف در مجرم دانستن یک نوشته را فراهم می آورد و بهتر است موارد هر کدام از این بندها به طور موردی و دقیق ذکر شود تا زمینه تفسیر موسع در امر جزائی را که در بین همه پذیرفته شده که این گونه تفسیر در امر جزائی تفسیر نادرستی است فراهم نیاید.
3: مساله آنتی ویروسها و کپی های غیرمجاز
با افزایش تعداد کاربران چه در ایران و چه خارج از ایران و نیز افزایش فراوان وب ها و سایت ها و بویژه شبکه های اجتماعی و نیز افزایش مبادلات مالی و تجاری و اقتصادی از طریق اینترنت تبعاً زمینه سوء استفاده افراد مختلف نیز از این طریق بیشتر شده است .
برای همین امر روشهای مختلفی برای افزایش امنیت اینترنت در نظر گرفته می شود که یکی از معمول ترین آنها نصب آنتی ویروسهای مطمئن در رایانه است.
آنتی ویروس را می توان اصلی ترین عامل تضمین کننده امنیت مجازی در برابر هکرها دانست اما متاسفانه در ایران این طرز فکر رایج شده که تمایل بر این است که اگر قیمت یک سی دی برنامه در جایی پنجاه هزار تومان و در جای دیگری همان سی دی دو هزار تومان است آن دو هزار تومانی را می خرند به گمان اینکه زرنگی کرده اند و ارزان خریده اند.
غافل از این هستند که برنامه آنتی ویروس اگر اصل نباشد و کپی باشد خود مولد ویروسهای خطرناک است و حتی خود شرکتی که آن آنتی ویروس را تولید نموده وقتی دریابد که یک کاربر دارد از نسخه کپی شده غیر مجاز استفاده می کند خود اقدام به انداختن ویروس می کند و در واقع هزینه تعمیر را برای کاربر چند برابر زمانی می سازد که اصل سی دی آن آنتی ویروس را می خرید.
مساله کپی غیر مجاز از یک اثر مساله واقعاً درد ناکی است که باید مورد رسیدگی قرار گیرد
علیرعم تدوین قوانین و مقررت مختلف در این زمینه اما باز ما شاهد اجرا و عملکرد ضعیف در این زمینه هستیم که نمونه ای آن عبارتند از
1: فروش پیش از موعد سی دی فیلمها هم زمان با اکران آنها در سینماها
2: انتشار اثر یک نویسنده و یا شاعر بدون اجازه وی در اینترنت
3: جا زدن خود به جای شخص دیگر و استفاده از اثر وی
4: کپی غیر مجاز از برنامه ای که شخصی سالها برای آن زحمت کشبده و آن را به نام خود ثبت کرده و در اصل منبع درآمدی برای خود یا شرکتش ایجاد کرده و افراد سودجو آن را با قیمت نازلی و از طریق کپی غیرمجاز در اختیار افرادی که انها را لازم دارند قرار می دهند.
تبعاً تا زمانی که مساله کپی رایت در مملکت ما رعایت نشود و تضمینات لازم برای حفظ یک اثر و عدم کپی غیرمجاز آن ایجاد نشود نه دنیای مجازی کاربران ایرانی شاهد رشدی خواهد بود و نه شرکتهای خارجی رغبتی برای سرمایه گزاری و حضور در بازار ایران خواهند داشت .
4:افزایش سرعت اینترنت
در حالی که در خارج از ایران و از جمله در اروپا و آمریکا با ضعیف ترین اینترنتها که شامل اینترنتهای فلشی هستند می توان در عرض چند ثانیه یک فایل چندین مگابایت را دانلود نمود و به راحتی با آن یک فیلم کامل را تماشا کرد چه برسد به اینترنت پرسرعت آنجا ، در ایران پر سرعت ترین اینترنت ها هم قادر به دانلود یک فایل چندین مگابایتی در عرض چند ثانیه و یا امکان تماشای یک فیلم کامل با آنها نیستند.
بنا براین بهتر است در این زمینه فکری اساسی اندیشیده شود بویژه در زمانی که کسی می خواهد از ایران بوسیله اینترنت و از طریق برنامه هایی مثل اسکایپ یا اووو با خویشان خود در خارج ارتباط برقرار نموده و با آنها حرف زده و همزمان تصویر آنها را نیز مشاهده کند .