نکاتی در مورد دعا
گارگین فتائی
.
1: سکوت هنگام خواندن دعا
قطعاً خواندن دعا بر انسان اثر عمیقی و آرامش یخشی می گذارد بویژه بر آنانی که به دعا و خداوند اعتقاد دارند.
من خودم هر وقت وارد کلیسا می شوم بخصوص کلیساهایی که حالت سنتی تری دارند نظیر کلسیای خودمان یعنی حواری ارمنی و یا کلیسای کاتولیک و اگر آنزمان یک زمان خلوتی باشد با دعا کردن و خیره شدن به نقاشیها و دیوارهای تزئین شده کلیسا و تمرکز بر دعا حالات و احساس آرامش عجیبی به من دست میدهد .
در اروپا که بودم در وین پایتخت اتریش ، کلیساهای عظیم و باشکوه زیادی بود و البته مردم آنجا اکثراً کاتولیک هستند و کلاً کلیساهای کتولیک به تزئین کلیسا و چیدمان درونی و کلا معماری به کار رفته در آن اهمیت فراوانی می دهند و به همین دلیل است که در ساخت کلیساهای کاتولیک هنر بیشتری به کار رفته است .
وین دارای کلیساهای بزرگی است که معروفترین آنها اشتفان پلاتز است اما یکی دیگر از کلیساهای معروف آنجا کلیسائی است که در خیابان کپلر که در واقع بازار خرید میوه و خوراک و پوشاک هم محسوب می شود قرار دارد .
با وجود سر و صدای زیادی که در اطراف این کلسیا هست دیوارهای آن به قدری ضخیم و بلند ساخته شده که وقتی شما وارد کلیسا می شوید هیچ صدائی از بیرون نمی شنوید و همین امر و بخصوص وقتی که شما تنها خودتان و یا دوسه نفر دیگر را در حال عبادت می بینید حضور خدا را گویا عمیق تر احساس می کنید.
به طور کلی در سکوت ، انسان بهتر می تواند بیاندیشد و با معبود خود ارتباط معنوی برقرارکند تا اینکه در حالتی باشد که مدام او را صدا بزنند و از او چیزی بپرسند و یا سر و صداهای اطراف مزاحم عبادت وی شوند.
.
2: دعا خواندن در دل خود بهتر از با صدای بلند خواندن است
سر و صدای زیاد تنها مختص به محیط اطراف یک نمازخوان یا دعا خوان نیست بلکه عده ای عادت دارند با صدای بلند دعا و نماز بخوانند مثلاً با صدای بلند به گونه ای که جلب توجه کنند و همین امر باعث حواس پرتی بغل دستی و اطرافیانش از تمرکز برای دعا خواندن به وی می گردد و جالب اینجاست که این فرد حتی در صورت خیره شدن مردم هم بیشتر به این کار خودش ادامه می دهد و بیشتر خودنمائی می کند.
البته دعای دسته جمعی در کلیسا هست که تبعاً باید همراه با کشیش و ارگ کلیسا و گروه هم خوانان باشد در اینجا منظور دعاهای شخصی است که فرد انها را با صدای بلند می خواند.
این امر تنها مختص به مسیحیت نیست
من یادم است در خیابان انقلاب داشتم دنیال کتابی می گشتم که شخص مسلمانی در پیاده رو با صدای بلند که چه عرض کنم بسیار بلند نماز می خواند و مردم هم بهش خیره شده بودند.
.
3: دعا مختصر بهتر از دعای طولانی است
وقتی به کسی مثلا در کلیساهای مدرن تر می گویند شما یک دعا بخوان آن قدر برخیها این دعا را طولانی می خوانند و طول و تفصیلش می دهند که حوصله آدم را سر می برند و حتی در اثنای دعاهای خود دچار هیجانات و احساسات کاذب شده و شروع به داد و فریادها و قیل و قال های اضافی می کنند.
یک دعای مختصر بسیار بهتر از یک دعای طولانی است به دلائل زیر
1: خداوند از درون و بیرون ما آگاه است و نیازی نیست ما همه چیز را با جزئیات تمام و کمال هر روز برای وی توضیح دهیم و تکرار کنیم .
درواقع این نوع عبادت و دعا خواندن دقیقاً می شود همان دعاهای بت پرستان که مدام در برابر بتها حرفهای یکسانی را تکرار می کردند.
2: پر حرفی در دعا کردن باعث دوری و کشیده شدن سایرین از کلیسا و یا مکانهای عبادتی خواهد شد.
3: زیاده گوئی در دعا ممکن است باعث به زبان آوردن چیزهائی شود که در ظاهر به خاطر ستایش پروردگار و مسیح و یا پیامبران است اما در اصل تعبیر دیگری از آن شود و بهتر است هر کاری در حداعتدال انجام گیرد و صحبت اضافه ای نشود.
4: دعاها معمولا به خاطر مسائل مختلف و نیازها و مشکلات گوناگون خوانده می شود و تبعاً برای یک امری که اهمیت بیشتر دارد باید دعای طولانی تری خوانده شود و برای امری که گر چه ممکن است برای یک فرد و یا اطرافیانش اهمیت داشته باشد اما در سطح عمومی نظیر کلیسا یا یک مکان عبادتی در حدی نباشد که یک دعای طولانی برای آن خوانده شود در حالی که کسانی که دعاهای طولانی می خوانند معمولاً این قاعده را رعایت نمی کنند.
.
4: دعای بدون عمل همچون درخت میوهء بی ثمر
نکته دیگری که باید مطرح شود این است که بسیاری از خداباوران و ایمانداران گمانشان بر این است که برای هر کاری تنها خواندن دعا کافی است و دعا قدرتی دارد که دیگر هیچ کار دیگری لازم نیست.
به عنوان نمونه اگر کسی دارای بیماری روحی ویا جسمی است می گویند تو که به خدا ایمان داری چرا مثلا قرص اعصاب می خوری و این نشان دهنده این است که تو به قدرت شفای خداوند شک داری.
و یا وقتی کسی دچار مضیغه و گرفتاری مالی و یا بیکاری می شود می گویند دعا بخواند و خدا کمکت می کند و یا ما برایت دعا می خوانیم کارت درست می شود
اما بیائید رو راست باشیم
شما فرض کنید دو دسته دوست دارید که یک دسته از آنها از ایمان داران و مومنان و دسته دوم ازافراد دنیوی و عادی هستند شما مضیقه مالی و بیکاری خودتان را به هردو گروه این دوستان مطرح می کنید و آن قدر گرفتارید که مثلا خرج خودتان و خانواده تان هم در نمی اید و کرایه خانه عقب افتاده و مخارج ساختمان و پول آب و برق و بدهی بدهکاران همگی مانده است .
گروه مومنین به شما می گویند برو دعا بخوان و ما هم برایت دعا می خوانیم تا برای تو کار و پول جور شود و گروه دوم که افرادی دنیوی هستند به اومی گویند ما برای تو کار پیدا کردیم با حقوق متناسب شما که گرفتاری مالی دارید نزد کدام یکی خواهید رفت تبعا نزد کسی که به شما کار و حقوق بدهد.
بله دعا خوب و پسندیده است اما کافی نیست و نباید تنها به خواندن دعا اکتفا کرد اگر دعا بدون عمل باشد یک درخت میوه بی ثمر خواهد بود در واقع شما تبدیل به کسی می شوید که تنها حرف می زند و نسخه می پیچد اما عمل نمی کند.
متاسفانه طرز فکر خیلی از فرقه ها و عبادت گاهها این گونه است و بهتر بود به جای اینکه تنها بگویند بروید و دعا بخوانید کمکی به اینگونه افراد می کردند که این افرد که خود می خواهند در خدمت خداوند و ایمان وی باشند به دنیا و امور دنیوی کشیده نشوند.
در واقع این حرف که برو دعا بخوان علاوه بر اینکه امید را در مورد اینکه این نهادها کمک موثری به فرد بکنند از وی قطع می کند این سوال را نیز مطرح می کند که خودم هم می توانستم دعا بخوانم دیگر چه نیازی به شماها داشتم!؟
بنابراین دعا همواره و همیشه باید توام و همراه با کمک کردنها و خدمات شایسته به افراد نیازمند باشد و هر فردی باید تا هر چقدر که می تواند در کارهای نیک سهیم باشد.
این که می گویند به کارهای نیک به خدا نمی رسیم و شریعت تنها محکوم کننده است خوب با روح القدس این کارها را انجام دهید بعنی با پری روح شما نجات را دریافت کرده اید اما پری روح ثمراتی می آورد که اگر این ثمرات و نکوکاریها در اعمال و رفتار ما نمایان نشود نمی توانیم ادعا کنیم که از روح القدس پر شده ایم
.
5: برای راز و نیاز با خداوند نیازی به قالب های خاصی نداریم
برخی از کلیساها و از جمله کلیسای حواری ارمنی دارای کتاب دعا هستند که برای اوقات مختلف روز و همچنین مشکلات مختلف دعاهای خاصی در آن نوشته شده است و در عوض کلیسای پروتستان معتقد است دعا نیازی به قالب ندارد بلکه انسان هر گونه که با خداوند صحبت کند خدا دعا و حرف او را خواهد شنید بنابراین این دعاها نیازی به قالبهای خاص ندارندو
این موضوع را مولوی در شکل یسیار زیبایی در مثنوی معنوی خود در داستان موسی و شبان بیان نموده
زمانی که شبانی خداوند را طوری ستایش می کرد که انگار گوسفندان خود را می ستاید موسی به او گفت
این چه کفر است و چه ژاژ است و فشار
پنبه ای اندر دهان خود فشار
شبان می گوئی
گفت ای موسی دهانم دوختی
وز پشیمانی تو جانم سوختی
.
خداوند به موسی می گوید
تو برای وصل کردن آمدی
نی برای فصل کردن آمدی
ما زبان را ننگریم و قال را
ما درون را بنگریم و حال را
